Απομνημονεύματα εθελοντών Μπιζανομάχων από την Χίο

Λάβαμε σήμερα ένα πολύ ενδιαφέρον μήνυμα από τη μακρινή και πανέμορφη Χίο με σπάνιο και πολύ σημαντικό ιστορικό υλικό από την περίοδο των αγώνων για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων και της Ηπείρου που προέρχεται από επιστολές και προσωπικά ημερολόγια εθελοντών Μπιζανομάχων που κατάγονταν από τη Χίο.
Ευχαριστούμε θερμά τον φιλόλογο καθηγητή κ. Λεωνίδα Πυργάρη για το υλικό που μας έστειλε και το οποίο δημοσιεύουμε με μεγάλη μας χαρά.
_____________________________________________________

Προς: 

Δημοτικό Σχολείο Σταυρακίου
ΙΩΑΝΝΙΝΑ

Αξιότιμε συνάδελφε δάσκαλε,

Σας αποστέλλω επιστολές Χιωτών στρατιωτών (παραθέματα 1-4) από το Μέτωπο τής Ηπείρου (1912-13), 

1) ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΛΟΧΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟΝ, 

2) ΠΟΛΕΜΙΚΑΙ ΣΕΛΙΔΕΣ - ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ ΛΟΧΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟΝ, 

3) ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ ΛΟΧΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟΝ, 

4) AΠΟ ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΕΝΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΟΥ ΧΙΩΤΗ 
 

οι οποίες αποτυπώνουν τις ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες εκείνου τού πολέμου: δριμύ ψύχος, δύσβατο και απροσπέλαστο έδαφος, δυσκολία κάλυψης τών επισιτιστικών αναγκών τού στρατού. Συγχρόνως μέσα από τις επιστολές διακρίνεται το υψηλότατο ηθικό φρόνημα τών στρατιωτών και η πεποίθηση για την τελική επικράτηση.

Ακόμα παραθέτουμε άρθρο (παράθεμα 5) τής Εφημερίδας «ΠΑΓΧΙΑΚΗ» τής 10/2/1913, στο οποίο περιγράφονται αναλυτικά τα οχυρωματικά έργα τού Τουρκικού στρατού στην περιφέρεια τών Ιωαννίνων, όπως τα παρουσίαζε τότε η Αγγλική Εφημερίδα Daily Telegraph, της οποίας τη σχετική δημοσίευση αναδημοσίευσε η χιώτικη εφημερίδα. Είναι αξιοσημείωτη η πεποίθηση τής Αγγλικής εφημερίδας, δέκα μέρες πριν την τελική επίθεση στο Μπιζάνι, ότι τη νίκη θα κερδίσουν τα ελληνικά όπλα, παρά τη συντριπτική υλική υπεροπλία τών Τούρκων. Τη βεβαιότητά του για την επικείμενη νίκη τών Ελλήνων στο Μπιζάνι στηρίζει το Αγγλικό έντυπο αφενός στις στρατηγικές ικανότητες τού στρατηγού Σαπουντζάκη και αφετέρου στις αλλεπάλληλες νίκες που είχε μέχρι τη στιγμή εκείνη καταγάγει ο ελληνικός στρατός καθώς και στο ακμαιότατο ηθικό του!

Επίσης στο παράθεμα 6 παρουσιάζουμε τις επίσημες ανακοινώσεις τής Αθήνας μετά την κατάληψη τών Ιωαννίνων καθώς και την απήχηση που είχε η άλωση τής πρωτεύουσας τής Ηπείρου σε άλλες ελληνικές πόλεις αλλά και στο εξωτερικό.

Το παράθεμα 7 είναι μία επιστολή τού στρατιώτη Αιμίλιου Χ. Καρούσου προς τον πατέρα του, η οποία αποτυπώνει παραστατικά τις κάθε είδους δυσκολίες (εδάφους, καιρικών συνθηκών, επισιτιστικές) τού Ηπειρωτικού πολέμου αλλά ταυτόχρονα και την ακατάβλητη αντοχή, ψυχική και σωματική, εκείνης τής ένδοξης και ηρωικής γενιάς!

To παράθεμα 8, - το οποίο αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο τού Γ. Θ. Φεσσοπούλου, ανθυπολοχαγού τότε στις επιχειρήσεις τής Ηπείρου και αυτόπτη μάρτυρα και πρωταγωνιστή τών γεγονότων – παρέχει εικόνα αναλυτική τών οχυρωματικών έργων τού τουρκικού στρατού στην ευρύτερη περιφέρεια τών Ιωαννίνων. Επίσης παρέχεται εικόνα τών συνθηκών πολέμου και διαβίωσης τών πολεμιστών κατά τη μάχη τής 7^ης Ιανουαρίου, καθώς και συγκεκριμένα περιστατικά αυτοθυσίας και ηρωισμού.

Στο παράθεμα 9 ο Γ. Θ. Φεσσόπουλος αναφέρεται αναλυτικά στην τελική επίθεση της 20ής Φεβρουαρίου 1913, περιγράφει λεπτομερώς τη μάχη και τις δυσμενείς της συνέπειες για τους Τούρκους και αποτιμά το μέγεθος τής ελληνικής νίκης.

Τέλος, στο τελευταίο παράθεμα, το 10^ο, γίνεται αναφορά από τον ίδιο απομνημονευματογράφο στις σκληρές συνθήκες εδάφους και καιρού που επικρατούσαν στην περιοχή τής Μανωλιάσσας, και στο ηθικό τών στρατιωτών. Επίσης παρουσιάζονται μάχες σ’ εκείνη την περιοχή.

Χίος: Απρίλιος 2013 

 

Επιμέλεια:

Λεωνίδας Πυργάρης

Φιλόλογος Καθηγητής

2^ο Γεν. Λύκειο Χίου