"Ευχαριστώ αυτούς που κράτησαν τη Θρησκεία μου, τη Γλώσσα μου και την Εθνικότητά μου, για να είμαι Χριστιανός και να λέγομαι Έλληνας."


(Παύλος Βρέλλης)





«Δεν ήρθε πρώιμα η άνοιξη κι ουδέ το καλοκαίρι.

Χαιρόμαστε, χορεύουμε και ψιλοτραγουδάμε,

γιατί ελευτερωθήκανε, αητέ, τα Γιάννενά μας!»






«Την Ιστορία μελέτα παιδί μου,
γιατί έτσι όχι μόνο τον εαυτό σου και τη ζωή σου θα κάμεις ένδοξη και χρήσιμη στην ανθρώπινη κοινωνία,
αλλά και το μυαλό σου οξυδερκέστερο και διαυγέστερο... »
[Ιπποκράτης]





AΠΟ ΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΕΝΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΟΥ ΧΙΩΤΗ


Η ΚΑΤΑΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΓΑΡΔΙΚΙΟΥ

Το μικτόν τάγμα Φιλιακού το από την αρχήν τού Πολέμου ευρισκόμενον εν ενεργεία και αποτελούμενον το πλείστον εξ εθελοντών συντελεσθείσης τής καταλήψεως τής Μακεδονίας ήλθε προς την συμπλήρωσιν τού έργου εις Ήπειρον.
Μετασχών τής πολιορκίας τών Ιωαννίνων διετάχθη μετέπειτα να βαδίση προς καθυπόταξιν Τουρκαλβανικών χωρίων, οι κάτοικοι των οποίων ενθαρρυνόμενοι παρ’ ολίγων Τούρκων χωροφυλάκων και αρκετών στρατιωτών, ελυμαίνοντο τα πέριξ χριστιανικά χωρία και παρείχον πράγματα εις τον πολιορκούντα τα Ιωάννινα στρατόν μας.
Διερχόμεθα δια του χριστιανικού χωρίου Κανελάκη, οι ολίγοι κάτοικοι τού οποίου εκ των πρώτων εξεδίωξαν τούς κυριάρχους των, εις ο και διανυκτερεύομεν, την δε επιούσαν λαβόντες ως οδηγόν τον ιερέα τού χωρίου, άνδρα φιλοπάτριδα και υπό πολεμικού διαπνεόμενον οίστρου, εισερχόμεθα εις ευφορωτάτην πεδιάδα ανήκουσαν εις Αλβανούς Αγάδες και Βέηδες.
Η πεδιάς περιβάλλεται υπό βουνοσειράς εις τας υπωρείας τής οποίας πλείστα χωρία χριστιανικά και μη υπάρχουσιν. Τα χριστιανικά χωρία διακρίνονται τών τουρκικών διότι τα πλείστα οικήματα τών πρώτων εισί κεκαυμένα, τα δε εναπομείναντα δεν είναι ειμή πτωχαί καλύβαι.
Την 30 Δεκεμβρίου ευρισκόμενοι εις Νεμίτσαν έχομεν έναντί μας το χωρίον Γλυκύ όπου ευρίσκονται οχυρωμένοι είς λόχος Τούρκων στρατιωτών συνηνωμένοι μετά πολλών Τουρκαλβανών.
Από πρωίας το συνοδεύον ημάς πυροβολικόν αραιά βάλλον ενώ ο λόχος τών ευζωνακιών μας μετά τών ανταρτών βαδίζουν βραδέως κατά τού εχθρού. Την 2αν μ.μ. γίνεται γενική έφοδος και οι Τούρκοι αντιστάντες επ’ ολίγου, τρέπονται προ του σφοδρού πυρός μας εις φυγήν. Η επίθεσίς μας εγένετο υπό βροχήν ραγδαίαν και οι άνδρες μας ήσαν ηναγκασμένοι να διέλθωσι δύο ρεύματα ορμητικά ύδατος μέχρι γονάτων. Η βροχή διήρκεσε καθ’ όλην την νύκτα και ο στρατός παρέμεινεν επί του καταληφθέντος λοφίσκου «Αιώνος».
Τας θέσεις μας ετηρήσαμεν και την επιούσαν την δε πρώτην τού νέου έτους καταλαμβάνομεν τρεις προς τα πρόσω λόφους.
Την 2 τρέχοντος περί μεσημβρίαν η σάλπιγξ σημαίνει το «προχωρείτε» ημείς δε εκκινούμεν δια διαφόρων οδών κατά τών Τούρκων οχυρωμένων καλώς εντός ισχυρών προχωμάτων. Τα ευζωνάκια μας όμως αφ’ ενός, η ευτολμία τών στρατιωτών αφ’ ετέρου, οίτινες ήσαν οι πλείστοι εκ των υποδούλων τών τα μένεα κατά τών Τούρκων πνεόντων εβάδισαν μετά παραλογισμού αψηφίσαντες το πυκνόν και εύστοχον Τουρκαλβανικόν πυρ και ηνάγκασαν πολύ γρήγορα τους αντιπάλους των να εγκαταλείψωσι τας θέσεις των και να ζητήσωσι αλλαχού καταφύγιον.
Την πρωτοπορίαν τού όλου τάγματος απετέλουν ολίγοι άνδρες ους η ευθαρσία απεμάκρυνε κατά πολύ τού σώματός των μόλις από μικράς αποστάσεως καταδιωξάντων εν μέσω βροχής σφαιρών τούς Τουρκαλβανούς κρυπτομένους εις ελαιώνας και τους βράχους, αμυνομένους δε γενναίως και βήμα προς βήμα το έδαφός των.
Τα ονόματα τών ανδρείων στρατιωτών μας άξια μνείας αναφέρομεν: Ανδρουλάκης Εμμ., Αναστασάκης Γ., Γραμματικάκης Νικ., Διαμαντάκης Νικ., Καμπανέλλας Αλέξ., Νανούρης Νικ., Νόμπελης Λεων., Παπαμάκης, Πατσιδιώτης Εμμ., Ζαβάρας Δημ., Τσιμόπουλος Ν. και Χαρδαλαμάκης.
Το σφοδρόν πυρ τών ημετέρων και η ορμητικότης αυτών ηνάγκασε τους Τούρκους να εγκαταλείψωσι τας νέας των θέσεις και εκκένωσαν το χωρίον Χόικα, προτροπάδην δε και συν γυναιξί και τέκνοις να τραπώσιν εις φυγήν.
Ημείς όμως ακάθεκτοι συνεχίζομεν την καταδίωξιν και μη δώσαντες καιρόν τοις αντιπάλοις να παραμείνωσι εις τα νέα αυτών προχώματα, υποχρεούμεν αυτούς να λάβωσι την προς Παραμυθίαν άγουσαν.
Ούτω λοιπόν ατάκτως τών Τούρκων φυγόντων και διασκορπισθέντων εισερχόμεθα εις το εκ 300 περίπου συγκείμενον οικιών χωρίον Γαρδίκι απολύτως Τουρκικόν.
Πλείσται εφοδιοπομπαί ευρέθησαν εν ταις οικίαις τών Τούρκων αγάδων.
Όρυζα, αραβόσιτος, έλαιον και τροφαί άφθονοι. Εις πολλάς οικίας υπήρχον φαγητά εψημμένα τής ώρας, άρτι καίοντες έτι και το Τουρκικό μπρίκι παρά την πυράν ατμίζον…

Εν Γαρδικίω τη 8η Ιανουαρίου 1913

Αλέξ. Καμπανέλλας

[Εφημερίδα «ΠΑΓΧΙΑΚΗ», 13 Φεβρουαρίου 1913]


Επιμέλεια:
Λεωνίδας Πυργάρης
Φιλόλογος Καθηγητής
2ο Γεν. Λύκειο Χίου
[Χίος: Απρίλιος 2013]