Τραγούδι Κερκυραίου Μπιζανομάχου

Τραγούδι βασισμένο σε γράμμα Κερκυραίου Μπιζανομάχου προς την αγαπημένη του., που πρωτοτραγουδήθηκε πριν 100 χρόνια.

Το αποδίδει η Φροσύνη Πολίτη - Ροή (82 χρονών) συνοδευόμενη από την αδελφή της Κατίνα Πολίτη - Πηλού, τον Οκτώβριο του 2012, στους Καλαφατιώνες Κέρκυρας, στο πλαίσιο έρευνας για τα Κερκυραϊκά Δημοτικά Δημοτικά, για λογαριασμό του Πολυφωνικού Χορού Κυνοπιαστών "Γειτονία" Κέρκυρας.

Την έρευνα διεξήγαγαν οι Γιώργος Ανυφαντής και Στέφανος Πουλημένος και στην κάμερα ήταν ο Σπύρος Σκορδίλης. Το τραγούδι αυτό ο Π.Χ.Κ. "ΓΕΙΤΟΝίΑ" αφιερώνει στην 100η επέτειο της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων. Τραγούδι Κερκυραίου Μπιζανομάχου (Φεβρ. 1913)

To γράμμα σου το έλαβα, στο μέτωπο εδώ πέρα και γέμισε η καρδούλα μου, χαρά όλη τη μέρα. Στον πόλεμο κι αν βρίσκομαι, εδώ μακριά σου τώρα, μη χολοσκάς και θε να 'ρθει, η ποθητή η ώρα. Κάμε λιγάκι υπομονή, χαράζει η αυγούλα, που θα σε σφίξω νικητής, περήφανη νυφούλα. Τότες αγάπη μου γλυκιά, διπλή θά 'ναι η χαρά μας, για της πατρίδος την τιμή και για τα στέφανά μας. Δεν με φοβίζουν μάνα μου, οι σφαίρες, τα κανόνια, ως με τρομάζουν οι βροχές, του Μπιζανιού τα χιόνια.

Πλήθος περιπτώσεων αλληλογραφίας πολεμιστών του μετώπου, έχουν διασωθεί και αποκαλύπτουν ενδιαφέρουσες πτυχές από το κλίμα και την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο στρατό, αλλά και τις περιπέτειες, τους πόθους και τις προσδοκίες των στρατιωτών μας.

Μια τέτοια επιστολή Κερκυραίου στρατιώτη - πολεμιστή στη μάχη του Μπιζανίου (νότια των Ιωαννίνων και λίγο πριν την απελευθέρωση της πόλης στις 21 Φεβρουαρίου 1913), με τη μορφή ιαμβικών 15σύλλαβων στίχων, διασώθηκε και έγινε τότε τραγούδι, ευρύτατα διαδεδομένο, που τραγουδήθηκε ιδιαίτερα μέχρι και τα τέλη της 10ετίας του 1940.

Έμεινε όμως ζωντανό στη μνήμη γυναικών που το τραγουδούσαν στα νιάτα τους και σε μια περίπτωση - στους Καλαφατιώνες της Κέρκυρας - το απέδωσαν μπροστά στην κάμερα του Σπύρου Φ. Σκορδίλη, πρόσφατα (τον περασμένο Οκτώβρη 2012) στα γεράματά τους, στο πλαίσιο έρευνας των Γιώργου Ε. Ανυφαντή και Στέφανου Σπ. Πουλημένου, για το κερκυραϊκό δημοτικό τραγούδι.

Το τραγούδι του ανώνυμου Κερκυραίου Μπιζανομάχου, αποδίδει η 82χρονη Φροσύνη Πολίτη - Ροή και την συνοδεύει σε δεύτερη φωνή, η αδελφή της Κατίνα Πολίτη - Πηλού.

Πηγή...>>>

112 χρόνια ελεύθερα Γιάννενα - για πάντα ελεύθερα!

 

«Παπά μου ξομολόγα με, δος μου να κοινωνήσω,

και συ, Σημαία μου Ιερά, έλα να σε φιλήσω.

 

Μην κλαις, μανούλα μου γλυκειά, μόν’  δος μου την ευχή σου.

Χιλιάδες μάννες τώρα κλαιν, δεν είσαι μοναχή σου.

 

Θεό, πατρίδα και τιμή στα στήθια μου θα κλείσω,

ευλογημένη η τιμή, τώρα ας ξεψυχήσω!

 

Σημαία μου και μάννα μου και συ γλυκειά πατρίδα,

χαρούμενος σού ξεψυχώ γιατί μεγάλη σ’ είδα!»

 

Λιβανίδης Ιπποκράτης

Από τη Βολισσό της Χίου. Έπεσε ένδοξα στη γιγαντομαχία τού Μπιζανίου.

[πηγή: Λεωνίδας Πυργάρης, Φιλόλογος]

 

Δημοτικά τραγούδια εμπνευσμένα από τον πόλεμο του 1912-13

 

Ξυπνάτε βράχια, ρεματιές, ριζά, ψηλές ραχούλες

πάρε την πρώτη όψη σου Μπιζάνι αγριεμένο,

πάρε την όψη του θεριού, της αστραπής τη λάμψη, 

και τη βροντή του κεραυνού, και θύμα μας τα χρόνια,

που ξύπναγες με τη φωτιά, κοιμόσουν με τον Τούρκο!

Τα γρανιτένια στήθη  σου για λίγο πρότεινέ τα

κι ένα περίλαμπρο στρατό απώθησε με λύσσα!

 

Σκούξτε ντουφέκια εκεί ψηλά από τη Μανωλιάσσα,

Δρίσκε  και  κακοτράχαλο Τζουμέρκο μου, αγναντέψτε

δώθε κατά τον Τόμαρο και διπλοπροσκυνήστε!

Κοιτάχτε τους πατέρες μας που πολεμούν στα κρύα.

Κι εσύ ραχούλα χαμηλή, ραχούλα τ’ Αη Νικόλα

Σφίξε μέσα στους θάμνους σου τη δόξα ενός χειμώνα!

 

Ροβόλα, Βελισσάριε, κι εσύ ράχη τη ράχη

και Κωνσταντίνε βασιλιά έμπα και συναντήσου

με τον Εσάτ πασά σ’ αυτή την παινεμένη πόλη,

στα θρυλικά μας Γιάννενα τα λιμνοχαϊδεμένα,

για να χαρούν οι νικητές, μαζί κι οι νικημένοι.

 

Μπιζάνι, πώς αμίλητο στέκεις και μας κοιτάζεις,

και δε νογάς και δε βογγάς κι άτρεμο καμαρώνεις;

Κι από τα 'ρειποθέμελα κι από της γης τα βάθη

αχός βαθύς ακούγεται, αχός βαρύς που λέει:

«Τάφος και τότες έγινα, τάφος και τώρα θα 'μαι

να σύρω στα κατάβαθα εχθρό που θα πατήσει

το φτωχικό το χώμα μου, το χώμα απ’ το Μπιζάνι!»

 

----------------------------

«Ισείς βουνά του Γκρίμποβου, βουνά της Μανωλιάσσας, 

λίγου να χαμηλώσιτι κανά ντουφέκι τόπου,

για να φανούν τα Γιάννινα, το έρημο Μπιζάνι,

πώς πολεμούν οι Έλληνες με τους Τουρκαλβανίτις.

 

Πέφτουν κανόνια σα βροχή, ουβίδες σαν χαλάζι.

Κι αυτά τα λιανοντούφεκα σαν άμμους της θαλάσσης».

-----------------------------------------------

«Της Μάχης του Μπιζανίου»

Τι είν' το κακό που γίνεται και βρονταριά μεγάλη, να πολεμούν τα δυο βουνά Κανέτα και Μπιζάνι. Πέφτουν κανόνια σαν βροχή πέφτουν και ταχυβόλα, πέφτουν τα ελληνόπουλα στους πάγους και τα χιόνια. Βροντοφωνούν τα Γρεβενά, βροντοφωνούν κι οι κάμποι βροντοφωνούν τα Γιάννενα: «Έπεσε το Μπιζάνι».

-----------------------------------------------------------------------

Τα πήραμε τα Γιάννενα – Τραγούδια απελευθέρωσης Ιωαννίνων

ΤΑ ΠΗΡΑΜΕ ΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ... Χορεύουν οι μαθητές των εκπαιδευτηρίων Όλγας Ντότη - Οικονόμου

https://epirusgate.blogspot.com/

Μουσικό Σχολείο Ιωαννίνων - «Τα πήραμε τα Γιάννενα!»

 22 Φεβρουαρίου 2021

Το Μουσικό Σχολείο Ιωαννίνων σε συνεργασία με το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών διοργάνωσε διαδικτυακή μαθητική εκδήλωση για την Απελευθέρωση των Ιωαννίνων με τίτλο: «Τα πήραμε τα Γιάννενα!».

Παππού, τι γιορτάζουμε στις 21 Φεβρουαρίου;

 

Κατεβάστε το αρχείο σε μορφή pdf κάνοντας κλικ, εδώ...>>>

και σε εκτυπώσιμη μορφή, εδώ...>>>

Σημείωση: Η αρχική ιδέα είναι από την ιστοσελίδα thrania.com 

Το τραγούδι του φυλακισμένου - (Γεώργιος Χατζή Πελλερέν)

Ένα ποίημα για την ημέρα της λευτεριάς: 

Ο Γιαννιώτης ποιητής και δημοσιογράφος - εκδότης Γεώργιος Χατζής ( Πελλερέν) (1881-1930), τη νύχτα της 20^ης Φεβρουαρίου 1913, ξημερώνοντας η μεγάλη μέρα της λευτεριάς, ήταν φυλακισμένος, καταδικασμένος σε θάνατο. Έγραψε το παρακάτω ποίημα στο παγωμένο του κελί, ακούγοντας (σαν μελωδία) τις νυχτερινές βολές του Ελληνικού πυροβολικού. Αποφυλακίστηκε την επομένη ημέρα, 22 Φεβρουαρίου, με την είσοδο του Ελληνικού στρατού στα Γιάννενα!

Οι «άντρισσες» των Τσεριτσάνων

 

Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1913 οι γυναίκες των Τσεριτσάνων υποστήριξαν τον ουλαμό πυροβολικού του Τόμαρου, κουβαλώντας κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, τα εξαρτήματα των πυροβόλων όπλων και κανονιών, πυρομαχικά και τρόφιμα για τους στρατιώτες, στα «δυο βουνά» της Ολύτσικας, για να χτυπηθούν από εκεί επιτυχώς, οι οχυρές θέσεις του οθωμανικού στρατού, κατά τον πόλεμο της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων.

Ανάμεσα σε ποικίλες ενέργειες επικουρίας των αγωνιστών, οι Τσεριτσανιώτισσες ανέβασαν, από τη δυτική πλευρά του Τόμαρου, το ορειβατικό κανόνι του ελληνικού στρατού σε υψόμετρο 1.700 μ., αντιπαλεύοντας δύο μέτρα χιόνι.

Αξιωματικοί του ελληνικού στρατού διαπιστώνουν ότι για να καταλάβουν τα Ιωάννινα, έπρεπε να ανεβάσουν ορειβατικά πυροβόλα στην Ολύτσικα, για να χτυπήσουν τα υψώματα της Μανωλιάσας, του Αγίου Νικολάου και της Τσούκας. Ο στρατός αδυνατεί να ανεβάσει τα ορειβατικά πυροβόλα. Τότε, 20 γυναίκες, Τσεριτσανιώτισσες, "Τζαβέλλαινες", λεβέντισσες, φορτώνονται τα ορειβατικά πυροβόλα και τα ανεβάζουν στη θέση "Τσουγκρί" της Ολύτσικας. Από εκεί ο υπολοχαγός Λέστος με τους οπλίτες του, κανονιοβολεί τα προαναφερθέντα υψώματα.

Η ενέργεια αυτή, αποτέλεσε το “κλειδί” για την κατάληψη των Ιωαννίνων, διότι με το κανόνι αυτό, άνοιξε ο δρόμος μεταξύ Μανωλιάσσας – Μελιγγών και κατέστη δυνατή η περικύκλωση των Τούρκων στα οχυρά του Μπιζανίου.

Παράλληλα, ανέλαβαν τη μέριμνα των στρατιωτών, την παρασκευή ενδυμάτων και την εύρεση τροφής. Γενικά ανέλαβαν πολλαπλούς ρόλους, όπως μαγείρισσες, τραυματιοφορείς και νοσοκόμες.

Είναι οι γυναίκες  που τίμησε με το έργο του, ο Γιαννιώτης γλύπτης Κώστας Καζάκος, φιλοτεχνώντας το 2003 ένα ορειχάλκινο ανάγλυφο με τίτλο «Οι Γυναίκες των Τσεριτσάνων», το οποίο κοσμεί από το 2004 το ομώνυμο μνημείο στο κέντρο του χωριού.

 Το 1913 οι γυναίκες από τα Τσερίτσανα, αψήφησαν κινδύνους, δυσκολίες και σκαρφάλωσαν στα βουνά της Ολύτσικας, για να μεταφέρουν κανόνια και πολεμοφόδια, όταν ο Ελληνικός Στρατός, έδινε την κρίσιμη μάχη για να πέσει η Μανωλιάσα και το Μπιζάνι. Ως άλλες Σουλιώτισσες, βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, συμπορευόμενες στο δρόμο προς τη νίκη. Το θάρρος, την ανδρεία και το παράδειγμά τους, ακολούθησαν λίγα χρόνια αργότερα και οι ηρωίδες «γυναίκες της Πίνδου» κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940.

Η μακραίωνη τουρκική κατοχή έγραψε τον επίλογό της τον Φλεβάρη του 1913, με τις γυναίκες των Τσεριτσάνων να σηματοδοτούν καθοριστικά τη θετική έκβαση του αγώνα, ενώ δικαιωματικά τούς ανήκει ο τίτλος που τους αποδόθηκε: «άντρισσες» των Τσεριτσάνων.

-------------

Κέντρο Ερευνών Λάκκας Σουλίου

17 Οκτωβρίου 2024  · 

ΟΙ «ΑΝΤΡΙΣΣΕΣ» ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΩΝ ΤΣΕΡΙΤΣΑΝΩΝ

"Παπαρούνες του χειμώνα" - ιστορικό μυθιστόρημα που αναφέρεται στην απελευθέρωση των Ιωαννίνων

"[...] Κάποιες φορές η ζωή συνταιριάζει τον χρόνο με τις σκέψεις των ανθρώπων κι μείς που δεν γνωρίζουμε το μεγάλο παιχνίδι των συμπτώσεων το ονομάζουμε όλο αυτό μοίρα. [...]

[...] Νέες ζωές θερισμένες σαν στάχυα... Ελπίδες, όνειρα, ακουμπισμένα κατάχαμα, πεταμένα στο παγερό χώμα... Μυαλά που προορίζονταν να πάνε τη ζωή ένα βήμα παραπέρα χυμένα στα βράχια. Νιάτα, μπουμπούκια που δεν πρόλαβαν ν' ανθίσουν, μαραμένα. Πρόσωπα... κορμιά διαλυμένα. Πόσες μανάδες δεν ακούμπησαν τα χάδια αι τα φιλιά τους φυλαχτό πάνω τους; Πόσοι πατεράδες δεν μύρισαν στα μαλλιά του παιδιού τους την ευτυχία και τη συνέχεια της ζωής τους; Πόσες αγαπητικές δεν έζησαν με την προσμονή ενός ονείρου που τώρα έγινε έρμαιο της παντοτινής νύχτας; [...]"

Υπάρχουν παπαρούνες τον χειμώνα; Κι αν ναι με τι μοιάζουν; Η λαχτάρα για την πολυπόθητη ελευθερία, ο πόλεμος, οι κοινοί αγώνες και οι αγωνίες ενός ολόκληρου λαού, η επιβίωση, η επιθυμία, ο έρωτας, ο θάνατος, οι ελπίδες, τα όνειρα που μπλέκονται μεταξύ τους και αναδύουν όλα τα χρώματα, τις αποχρώσεις, τις μυρωδιές και τις συναισθήσεις, συνθέτουν την ουσία της ίδιας της ζωής. Άνθρωποι απλοί, καθημερινοί, πλούσιοι και φτωχοί που σήκωσαν το ανάστημά τους απέναντι στις μικρές και μεγάλες δυσκολίες της ζωής, απέναντι στους κατακτητές. Άνθρωποι που ερωτεύτηκαν με πάθος, που πολέμησαν αι θυσιάστηκαν, που δεν λησμόνησαν. Μέχρι που στις 21 Φεβρουαρίου του 1913 σημαίνουν επιτέλους οι καμπάνες για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Και η πλατεία του Ρολογιού γεμίζει μέσα στο καταχείμωνο παπαρούνες και κουφέτα... 

Ο Βασίλης Ζώνιος με το πρώτο του μυθιστόρημα Παπαρούνες του χειμώνα ανατρέχει με μια ανάσα στην συλλογική μνήμη ενός ολόκληρου λαού με απλότητα και αλήθεια. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα, που αναφέρεται στην απελευθέρωση της Ηπείρου και ιδιαίτερα της πόλης των Ιωαννίνων από τον τουρκικό ζυγό. Το βιβλίο, το οποίο είναι το πρώτο που αποδίδει μυθιστορηματικά την κορυφαία στιγμή για τους Ηπειρώτες αλλά και όλους τους Έλληνες, διατρέχει τη διαδρομή από τις προετοιμασίες στα χρόνια της σκλαβιάς έως την απελευθέρωση με πλήθος ιστορικών στοιχείων που βρίσκουν την μυθιστορηματική τους αποτύπωση στο έργο του συγγραφέα.
Η καθημερινή ζωή στα Γιάννινα της σκλαβιάς, οι Οθωμανοί που προσπαθούν να συγκρατήσουν μια αυτοκρατορία που καταρρέει, οι Αρβανίτες που προσπαθούν να χτίσουν ένα νέο κράτος, οι Έλληνες που ζητούν να ελευθερώσουν αλύτρωτες πατρίδες, οι ευεργέτες και οι έμποροι, οι απλοί άνθρωποι του μόχθου, έρωτες ορθόδοξοι και ανορθόδοξοι, συγκροτούν έναν εκρηκτικό καμβά πάνω στον οποίον αποτυπώνεται ανάγλυφα μια σημαντική ιστορική στιγμή για όλες τις εθνότητες των Βαλκανίων.

Το πρωτόκολλο της παράδοσης των Ιωαννίνων

Το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης των Ιωαννίνων υπεγράφη από τον Τούρκο αντισυνταγματάρχη Βεχήπ Μπέη, αδερφό τού Εσσάτ πασά, και από τους Έλληνες λοχαγούς Ιωάννη Μεταξά και Ξενοφώντα Στρατηγό. 

Ο Κωνσταντίνος την ίδια ημέρα τηλεγραφεί στον πατέρα του Βασιλέα Γεώργιο Α΄: 

«ΕΜΙΝ ΑΓΑ σημ. 21 Φεβρουαρίου 1913 Α.Μ. Βασιλέα . Θεσσαλονίκη. «Αλωθέντος υπό του ελληνικού στρατού ολοκλήρου του δυτικού μετώπου του φρουρίου των Ιωαννίνων και κυκλωθείσης της γραμμής των ερεισμάτων του Μπιζανίου και Καστρίτσης ο Εσάτ Πασσάς μοι εδήλωσε την στιγμήν ταύτην ότι ο στρατός του παραδίδεται αιχμάλωτος πολέμου. Λεπτομερείας μεγάλης νίκης του ανδρείου στρατού μας τηλεγραφήσω προσεχώς».

Πηγή: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

                                                                                

«Ελευθέρια 2025» - πρόγραμμα εκδηλώσεων

 

Γιάννενα-Γιάννενα. Ποίηση: Γ. Καψάλης. Μουσική: Κ. Λώλης. Καντάτα για σολίστ, χορωδία και ορχήστρα

 

Γιάννενα-Γιάννενα.

Ποίηση: Γ. Καψάλης. Μουσική: Κ. Λώλης. Καντάτα για σολίστ, χορωδία και ορχήστρα Από την εκδήλωση του εορτασμού των "Ελευθερίων", 20 Φεβρουαρίου 2017. Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών Ερμηνεύουν Καμεράτα Ορχήστρα Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Χορωδία Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Χορωδία Μουσικού Σχολείου Ιωαννίνων

Στιγμές Ιστορίας: Η Απελευθέρωση των Ιωαννίνων (βίντεο)

Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Ελλάδας κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο ξεκινούν τον Οκτώβριο του 1912 με την είσοδο των ελληνικών δυνάμεων στην Ελασσόνα. Οι νικηφόρες μάχες στα Στενά του Σαρανταπόρου και στα Γιαννιτσά επιτρέπουν στον ελληνικό στρατό την προέλαση στη Μακεδονία με αποκορύφωμα την Θριαμβευτική είσοδό του στη Θεσσαλονίκη στις 26 Οκτωβρίου 1912.

Σειρά τώρα έχει η Ήπειρος. Η κατάληψη της Ηπείρου περνά μέσα απο την κατάληψη των Ιωαννίνων , αλλά η κατάληψη των Ιωαννίνων περνά μέσα απο την κατάληψη ενός ισχυρού οχυρού, του Μπιζανίου.

Μνημείο Μπιζανομάχων

Στο Μπιζάνι και 100 μέτρα περίπου από την εθνική οδό υψώνεται και παρατηρεί αντίκρυ προς το λόφο της θυσίας των Μπιζανομάχων το μνημείο των Μπιζανομάχων σαν μικρό αντίδωρο ημών των νεωτέρων στη μεγάλη θυσία τόσων ανθρώπων από όλα τα μέρη της Ελλάδος και του κόσμου.

Το μνημείο, το τρόπαιο αυτό της νίκης ανεγέρθηκε το 1961-1962. Φιλοτεχνήθηκε από τον καλλιτέχνη Λ. Λαμέρα. Στη βόρεια πλευρά του απεικονίζει χαρακτηριστικές σκηνές- σταθμούς από όλη τη διάρκεια της ελληνικής ιστορίας και ιδιαίτερα αυτής που σχετίζεται με την ιστορία της Ηπείρου, έντονες και χαρακτηριστικές που είναι: Καράβι από την ναυμαχία της Σαλαμίνας, ο χορός του Ζαλόγγου, οι μαχητές του Μπιζανίου, οι μαχητές του 1940, αλλά και πρόσωπα σχετιζόμενα με την ιστορία της Ηπείρου όπως ο Πύρρος, ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Βενιζέλος, ο Κωνσταντίνος.

Πηγή: travelioannina

Το μνημείο είναι κατασκευασμένο από σκαλιστό μάρμαρο. Στηρίζεται πάνω σε τέσσερις στύλους οι οποίοι διακοσμούνται με πρόσωπα σχετιζόμενα με την ιστορία της Ηπείρου.

Ειδικότερα ο Πύρρος διακοσμεί τον άκρο αριστερά στύλο, ο Μέγας Αλέξανδρος βρίσκεται στον άκρο δεξιά στύλο, ο Ελευθέριος Βενιζέλος στον κεντρικό αριστερά και ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος στον κεντρικό δεξιά στύλο.

Στη βόρεια πλευρά του απεικονίζει χαρακτηριστικές σκηνές/σταθμούς από όλη τη διάρκεια της ελληνικής ιστορίας και ιδιαίτερα αυτής που σχετίζεται με την ιστορία της Ηπείρου. Το γλυπτό στο μπροστινό μέρος του χωρίζεται σε 3 τρία μέρη.

Στο αριστερό βόρειο μέρος αναπαρίσταται ο χορός του Ζαλόγγου και ακριβώς δίπλα είναι τοποθετημένοι οι μαχητές του 1940 , στο μεσαίο τμήμα εμφανίζονται οι μαχητές του Μπιζανίου και στο δεξί τμήμα της σύνθεσης η έξοδος του Μεσολογγίου.

Το μνημείο συνοδεύεται από μία χαραγμένη επιγραφή, στο κάτω μέρος και κατά μήκος του μνημείου:

«ΖΑΛΟΓΓΟΝ 1940-41 ΚΑΙ ΕΞΗΣ ΜΠΙΖΑΝΙ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ ΔΕΣΠΟΤΑΤΟΝ »

Η σύνθεση περιλαμβάνει στο αριστερό πλαϊνό μέρος της ένα καράβι από την ναυμαχία της Σαλαμίνας και το αντιλαμβανόμαστε από την χαραγμένη επιγραφή:

«ΣΑΛΑΜΙΣ»

στο δεξί πλαϊνό μέρος της αναπαρίσταται το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης με την επιγραφή:

«ΔΩΔΩΝΗ»

Και ακριβώς δίπλα υπάρχει εγχάρακτη η υπογραφή του καλλιτέχνη.

Δεξιά και αριστερά του μνημείου βρίσκονται δύο κανόνια και δίπλα στο αριστερό κανόνι είναι τοποθετημένη η ελληνική σημαία.

Το μνημείο ανεγέρθηκε το 1961-1962.

Πατρότητα

Δημιουργός του είναι ο Λάζαρος Λαμέρας Ο Λαμέρας Λάζαρος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1913 και πέθανε εκεί το 1998.

Καταγόταν από την Τήνο και η οικογένειά του ασχολούνταν παραδοσιακά με την μαρμαρογλυπτική. Ακόμη και ως σπουδαστής της Α.Σ.Κ.Τ. έδειξε το ταλέντο του και βραβεύτηκε για πολλά έργα του. 

Πηγή: Ψηφιακή Γλυπτοθήκη

Η Μάχη στο Μπιζάνι και η Απελευθέρωση των Ιωαννίνων (19 – 20 Φεβρουαρίου 1913)

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΔΙΑΔΟΧΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΡΟΣ ΕΣΣΑΤ-ΠΑΣΣΑ

ΕΠΙΣΤΟΛΗ (απάντηση) ΕΣΣΑΤ-ΠΑΣΑ ΠΡΟΣ ΔΙΑΔΟΧΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ

Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο (Οκτώβριος 1912 – Μάιος 1913), ο Ελληνικός Στρατός διεξήγαγε επιχειρήσεις σε δύο μέτωπα, της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Ο Στρατός Θεσσαλίας, υπό τη διοίκηση του Διαδόχου Κωνσταντίνου, σε διάστημα 20 ημερών, αφού κατέλαβε την οχυρή τοποθεσία του Σαρανταπόρου (9-10 Οκτωβρίου 1912), απελευθέρωσε διαδοχικά τις πόλεις της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Στις 26 Οκτωβρίου, η Θεσσαλονίκη παραδόθηκε από την τουρκική φρουρά στον Ελληνικό Στρατό, ο οποίος εισήλθε θριαμβευτικά στην πόλη. Μέχρι της αρχές Νοεμβρίου, ολοκληρώθηκε η απελευθέρωση και των υπόλοιπων περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας.

Ο Στρατός Ηπείρου, υπό τη διοίκηση του Αντιστρατήγου Σαπουντζάκη, αφού εξασφάλισε την ελληνοτουρκική μεθόριο μεταξύ Ακτίου και Τζουμέρκων, διεξήγαγε μια σειρά νικηφόρων επιχειρήσεων. Στις 10 Ιανουαρίου 1913, υπό τις διαταγές του Διαδόχου Κωνσταντίνου και ενισχυμένος με δύο μεραρχίες, ενέτεινε τις προσπάθειες του για την απελευθέρωση της περιοχής. Η σφοδρή επίθεση της 20ής Φεβρουαρίου κατέληξε στην, άνευ όρων, παράδοση του οχυρωματικού συγκροτήματος του Μπιζανίου και στην απελευθέρωση της πόλης των Ιωαννίνων (21 Φεβρουαρίου 1913). Μέχρι τις 5 Μαρτίου 1913, απελευθερώθηκαν όλες οι ελληνικές πόλεις της Βορείου Ηπείρου...

------------------------------------------------

Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμα του Γενικού Επιτελείου Στρατού, κάνοντας κλικ εδώ...>>>

Γιάννενα λαμπρό φεγγάρι (πολυφωνικό τραγούδι)

Πρόκειται για μια προσπάθεια εμπλουτισμού του Ηπειρώτικου πολυφωνικού τραγουδιού τετράφωνης δομής (στίχοι-μουσική Κ. Λώλης). Γράφτηκε για τον εορτασμό των 100 χρόνων απελευθέρωσης της πόλης των Ιωαννίνων από τους Τούρκους (1913-2013).

Πάρτης: Σοφία Εξάρχου Γυριστής: Παναγιώτης Τέλλης Ρίχτης: Δημήτρης Δριστιλιάρης (τετράφωνο)

Γιάννενα λαμπρό φεγγάρι, της Ηπείρου το καμάρι. Ξακουστά στην ιστορία, η δική μας ευτυχία. Γιάννενα λαμπρό φεγγάρι, της Ηπείρου το καμάρι. (δις) Η λίμνη σαν σε κοιτάζει μεγαλώνει η ομορφιά της. Τα βουνά σε χαιρετούνε κι οι καρδιές χαμογελούνε. Γιάννενα λαμπρό φεγγάρι, της Ηπείρου το καμάρι. (δις) Τα σοκάκια τα δρομάκια βουίζουν από τα νιάτα. Στις πλατείες με λουλούδια αντηχούνε τα τραγούδια. Γιάννενα λαμπρό φεγγάρι, της Ηπείρου το καμάρι. (δις) Γιάννενα πολύ ωραία, όμορφα πέρα για πέρα. Γιάννενα μες’ τη χαρά σου, Χαίρε χαίρε τα παιδιά σου. Γιάννενα, λαμπρό φεγγάρι, της Ηπείρου το καμάρι. (δις)

Το χρονικό της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων

 

Αναλυτικό χρονικό του πολέμου ως τις 21 Φεβρουαρίου 1913...

Στην Ήπειρο σκοτώνονται στις μάχες 62 αξιωματικοί και 1549 στρατιώτες του ελληνικού στρατού 

ενώ τραυματίζονται 174 αξιωματικοί και 5451 στρατιώτες 

και καταγράφονται και 58 παγόπληκτοι.

Τα μνημεία της πόλης των Ιωαννίνων

 Από τον Πύρρο στον Μαβίλη!

Μια διαδρομή στην πόλη και την ιστορία της 

που ξεκινά από το άγαλμα του βασιλιά Πύρρου 

 στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων 

και καταλήγει στην προτομή του Μαβίλη, 

στον Μόλο της λίμνης Παμβώτιδας.

Πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός συνεργατικού προγράμματος

7 Δημοτικών Σχολείων των Ιωαννίνων,

με την υποστήριξη του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,

με τίτλο: «Ιωάννινα-γνωρίζω τα μνημεία της πόλης μου!»

Η ιστορία της πόλης των Ιωαννίνων (συνοπτικό χρονολόγιο)

 

Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων:

"Μια φορά και έναν καιρό στο Μπιζάνι.."

Η ειρηνική παράδοση των Ιωαννίνων στους Οθωμανούς...

Σαν σήμερα – 9 Οκτωβρίου 1430, ημέρα παράδοσης των Ιωαννίνων στους Τούρκους...

-----------------------------------------------------------------------------------------

Το 1430 μ. Χ. υπεγράφη συμφωνία μεταξύ του Καρά Σινάν πασά και 14 χωριών του Ζαγορίου, τα οποία είχαν απελπιστεί προφανώς από τις συνεχείς επιθέσεις των Αλβανών, αλλά και τις φορολογίες των Τόκκων, καθώς και τις εσωτερικές έριδες της οικογένειας των Τόκκων, και  ζήτησαν αυτονομία, αυτοδιοίκηση και πλήρη ατέλεια. 

Ο Καρά Σινάν πασάς θεώρησε την αυθόρμητη αυτή υποταγή των  14  χωριών  πολύ  καθοριστική  για  την  παράδοση  του  φρουρίου  των Ιωαννίνων. Κατάλαβε ότι, για να ελέγχουν οι Οθωμανοί το Ζαγόρι, έπρεπε να έχουν στα χέρια τους τα Γιάννενα....

Εικόνα: Οικόσημο των Τόκκων, όπως αυτό απεικονίζεται και σε ανάγλυφο στο πηγάδι του κάστρου της Άρτας.  Το οικόσημο μας δείχνει, πως ο οίκος των Τόκκων συνδέονταν με τους Ανζου (πάνω αριστερά), με το λατινικό βασίλειο της Κων.πολης (πάνω κέντρο) και φυσικά τον δικέφαλο αετό της Αυτοκρατορίας. Οι μπλε ζικ ζακ γραμμές με άσπρο φόντο είναι το 

κλασικό των Τόκκων.  

Έτσι,  λοιπόν,  το  1430  έφτασε  ο  Σινάν  Πασάς  στα  Γιάννενα, που  στον περίφημο  ορισμό προς  τον  Καπετάν  Στρατηγόπουλο  και  τους  άρχοντες προέτρεψε  τους  Γιαννιώτες  να  μη  δώσουν  βάση  στους  Βενετούς  και  φέρουν αντίσταση,  γιατί  τότε  θα  τους  καταστρέψει,  όπως  κατέστρεψε  και  τη Θεσσαλονίκη. Η Ζαχαριάδου μας λέει ότι ένας από αυτούς που συνέβαλαν σε αυτόν τον ορισμό ήταν και ο Μέμνων Τόκκος, ο νόθος γιος του Κάρολου Α’, ο οποίος είχε εξισλαμιστεί. Ο Μέμνων διορίστηκε μετά Σαντζάκ Μπέης (Sancak Beg), που σημαίνει σημαιοφόρος, κάτι σαν νομάρχης. Η Ζαχαριάδου αναφέρει ότι και άλλοι Τόκκοι, σύμφωνα με το ρεύμα της εποχής,  εξισλαμίστηκαν  προκειμένου  να εξασφαλίσουν τις περιουσίες τους... 

Πηγή: «Οι ξένοι ηγεμόνες της Άρτας και του Ηπειρωτικού Δεσποτάτου 1318 μ. Χ.– 1449 μ.Χ.», 

Φώτης Βράκας, 2020

--------------------------------------------

Πηγή: «Ο Γιαννιώτης Μεχμέτ Εσάντ Εφέντης.», 

Φώτης Βράκας, 2025