Φωτογραφικό υλικό από τη Βουλή των Ελλήνων

Φωτογραφικό υλικό από τον πόλεμο για την απελευθέρωση της Ηπείρου...

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες στον ιστότοπο της Βουλής των Ελλήνων, εδώ... >>>

Γιάννενα, Ρωμιοσύνης κάστρο,
Γιάννενα, απ' αιώνες άστρο,
Γιάννενα, της Ελλάδας θρέμμα,
Γιάννενα, ζυμωμένα μ' αίμα,
Γιάννενα, της Δωδώνης σπέρμα,
Γιάννενα, στων βουνών το γέρμα,
Γιάννενα, του Δία σεργιάνι,
Γιάννενα, Μούσες σ' έχουν ράνει.
Γιάννενα...!

Γιάννενα, Βυζαντίου αστέρι,
Γιάννενα, της Τουρκιάς καρτέρι,
Γιάννενα, των βουνών καμάρι,
Γιάννενα, των νερών βλαστάρι,
Γιάννενα, του πασά κρυψώνα,
Γιάννενα, των Γραικών κορώνα,
Γιάννενα, δωρητών η γέννα,
Γιάννενα, ποιητών η πένα.
Γιάννενα...!

Γιάννενα, τάπια του σαράντα,
Γιάννενα, φλόγα ηρώων πάντα,
Γιάννενα, φασιστών το λάθος,
Γιάννενα, πανελλήνων πάθος,
Γιάννενα, γύρω γύρω χιόνια,
Γιάννενα, σε ξυπνούν αηδόνια,
Γιάννενα, σε φρουρούν κανόνια,
Γιάννενα, γοητεία αιώνια.
Γιάννενα...!

[Το ποίημα είναι από χειρόγραφες σημειώσεις της δασκάλας Σταυρούλας Ζηκοπούλου, με ημερομηνία Δεκέμβριος 1984]

Θρυλική μου Παμβώτιδα, δοξασμένη μου λίμνη,

της κοιλάδας της όμορφης στόλισμά της, κεμέρι,

σ' άλλα μέρη αν ο δρόμος μου, μακρυά, θα με φέρη,

στην ψυχή μου είν' η όψη σου τυπωμένη σφραγίδα.

Κι ό,τι αγάπησα κ' έζησα κι ό,τι πόνεσα κ' είδα

έχουν κάτι απ' τη χάρη σου, πόθοι, όνειρα, ύμνοι.

………………………………………………

[Τάκης Σιωμόπουλος]

Γυάλινα Γιάννενα

Χάραζε ο τόπος με βουνά πολλά
κι ανάτελλε τα ζωντανά του,
καλούς ανθρώπους και κακούς, νυφίτσες,
αλεπούδες, μια λίμνη ως κόρην
οφθαλμού και κάστρα πατημένα.

Θα ’ναι τα Γιάννενα, ψιθύρισα,
στο χιόνι και στον άγριο καιρό
γυάλινα και μαλαματένια.
Κι όσο πήγαινε η μέρα,
σαν το βαπόρι σε καλά νερά,
είδα και μιναρέδες κι άκουσα
τα μπακίρια να βελάζουν.

[Μιχάλης Γκανάς]

Μιχάλης Γκανάς

«...κατά θείαν βούλησιν και οικονομίαν επέπρωτο
ο τελευταίος γόνος της εξισλαμισθείσης οικογενείας Γλυκή, Εσσάτ πασσάς Μέραρχος Ιωαννίτης,
να παραδώσει την πόλιν ύστερα από 483 χρόνια
τουρκοκρατίας,
εις τον Έλληνα διάδοχον Κωνσταντίνον!...».

Ο Εσσάτ πασάς παρέδωσε το ξίφος του, δείχνοντας την υποταγή του στον Κωνσταντίνο, αλλά ο διάδοχος αρνήθηκε να πάρει το ξίφος του παλιού του συμμαθητή.
«Κράτησέ το Εσσάτ πασά. Σου αξίζει.» του είπε.

Αυτό που λείπει σήμερα από τη ζωή μας είναι η συμφωνία των λόγων με τις πράξεις.

Ο Λ. Μαβίλης έκανε τις ιδέες του πράξη θυσιάζοντας και τη ζωή του γι' αυτές. Η θυσία του έχει μεγαλύτερη αξία γιατί συμμετείχε στον αγώνα εθελοντικά και ενώ ήξερε ότι μπορεί να χάσει τη ζωή του, όπως και έγινε.

Έπεσε μαχόμενος σε ηλικία 53 ετών, ως εθελοντής λοχαγός των Γαριβαλδινών ερυθροχιτώνων, στο Δρίσκο Ιωαννίνων, στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, στις 28 Νοεμβρίου του 1912, λίγο πριν από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων.

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος πιο εύστοχα, ίσως, απ' όλους παρατήρησε:
«Ο Μαβίλης στάθηκε ένας απ' τους σπάνιους εκείνους ποιητές που το καλύτερό τους ποίημα είναι η ζωή τους».

Τα τελευταία του λόγια, λίγο πριν αποβιώσει μετά το θανάσιμο τραυματισμό του, αναδεικνύουν μεγαλείο ψυχής:
«Επερίμενα πολλές τιμές από τούτον τον πόλεμο, αλλά όχι και την τιμή να θυσιάσω τη ζωή μου για την Ελλάδα μου».

Tο βιβλίο «Τα Ιωάννινα πολιορκημένα» που έγραψε η σύζυγος του Γάλλου προξένου στα Γιάννενα, Γκυ Σαντεπλέρν, από τις εκδόσεις της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών (Ε.Η.Μ. 1975) σε μετάφραση Γ. Τσοκόπουλου καθώς και από τον Κώστα Βλάχο (Έκδοση των Αγαθοεργών Καταστημάτων της Μητρόπολης - 2003) που προλογίζεται από τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων κ. Θεόκλητο.

"Μου έκανε εντύπωση ο τρόπος που περιγράφει την πόλη μας και τους Γιαννιώτες η Γαλλίδα συγγραφέας.
Γράφει για τα σπιτάκια με την πέτρα, για τα αμπέλια και τα σταφύλια που όμοια δεν είδε πουθενά.
Για τους Γιαννιώτες που είναι ονειροπόλοι, οραματιστές με διάπυρο την αφοσίωση στην πατρίδα, που έχουν διακαή πόθο να αποτινάξουν το ζυγό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γράφει πρωτόγνωρα πράγματα."

Διαβατη, στασου!

Διαβάτη, στάσου προσοχή,
δω χάμω κοίτονται νεκροί
που δεν επρόδωσαν ποτέ,
ποτέ δεν είπαν ψέματα,
τύραννο δεν προσκύνησαν!

Διαβάτη, στάσου προσοχή
και μ' άξιο νου μελέτα τους,
τι αν χαίρεσαι τ' ωραίο φως
κι αν όλο θάρρος περπατάς
κι αν σ' αγαπάνε κι αγαπάς
κι ό,τι καλό 'χεις στη ζωή
στο χάρισαν τούτοι οι νεκροί!

Διαβάτη στάσου προσοχή
και μ' άξιο νου μελέτα τους!

[Βασίλης Ρώτας]

21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1913 - Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ